Làng nghề dệt lanh truyền thống người Mông hút khách Tây

Chủ Nhật, Ngày 14 Tháng 5, 2023, 18:56Đăng bởi: Admin


Lùng Tám là một xã thuộc huyện Quản Bạ, cách trung tâm thành phố Hà Giang khoảng 50 km. Lùng Tám nằm dưới chân những dãy núi, bên dòng sông Miện. Nơi đây, người Mông vẫn giữ gìn nghề dệt vải lanh truyền thống với nguyên liệu tự nhiên và quy trình thủ công.

Hợp tác xã dệt lanh Lùng Tám ra đời từ 2001, không chỉ là nơi bảo tồn, phát triển nét văn hóa độc đáo, giúp cải thiện thu nhập cho người dân bản địa mà còn trở thành địa điểm được nhiều khách Tây tìm đến khi du lịch Hà Giang. Đến đây, ngoài việc tìm hiểu quy trình dệt lanh, du khách còn có cơ hội trực tiếp trải nghiệm các bước tạo nên một tấm vải.

Ở Lùng Tám, du khách được chiêm ngưỡng các sản phẩm dệt lanh thủ công do những người phụ nữ Mông tạo ra. Không chỉ có áo, váy, vải lanh ngày nay còn hiện diên trong nhiều sản phẩm như khăn trải bàn, túi xách, ví.

"Covid-19 làm gián đoạn 3 năm nhưng từ 15/3/2022, khách quốc tế đến Hà Giang và hợp tác xã dệt lanh Lùng Tám ngày một đông hơn. Mỗi ngày, chúng tôi đón hàng trăm lượt khách tham quan. Khách quốc tế rất ấn tượng với văn hóa bản địa và họ có trải nghiệm tốt. Khách mua một món quà có thể vì thích món quà, nhưng cũng có thể vì thích những người làm ra món quà đó", nghệ nhân Vàng Thị Mai, Chủ tịch Hợp tác xã Dệt lanh Lùng Tám, nói.

Bà Vàng Thị Mai chia sẻ vải lanh có vai trò quan trọng trong văn hóa và tâm linh của người Mông. Biết dệt vải lanh được xem như một tiêu chí đánh giá tài năng, sự khéo léo, chăm chỉ của một người phụ nữ Mông. Khi về nhà chồng, người con gái phải mặc quần áo vải lanh để được tổ tiên nhà chồng phù hộ.

Ngày nay, khi đến với Hà Giang, du khách sẽ dễ thấy phụ nữ Mông luôn mang bên mình búi lanh để se sợi, nối sợi bất kỳ đâu, khi đi chợ hay lên nương.

Nguyên liệu chính để làm vải lanh là cây lanh. Nghệ nhân Vàng Thị Mai cho biết, quy trình dệt vải lanh trải qua 41 bước, bao gồm gieo hạt, thu hoạch cây lanh, bóc tách sợi, se lanh, nối sợi, quay guồng, dệt vải, giặt, phơi... đòi hỏi rất nhiều thời gian và tâm sức.

"Để có mảnh vải đẹp, người thợ phải yêu nghề, kiên trì và khéo léo", bà Mai nói và giải thích thêm các sợi lanh ngay từ bước bóc tách đã phải đều nhau thì tấm vải dệt ra mới bền và đẹp. Sợi lanh sau khi bóc tách được giã cho mềm, rồi nối lại với nhau để có sợi dài. Người Mông còn sáng tạo ra dụng cụ se sợi phối hợp giữa chân và tay (ảnh) để cùng lúc se 4 sợi lanh.

Sau đó, sợi được đưa vào một khung quay để tháo ra và bó thành từng bó rồi mang đi luộc với tro bếp, ngâm và giặt. Việc này lặp lại đến khi nào sợi lanh trắng mới mang đi phơi khô rồi cho vào khung để dệt. Khi cho sợi vào khung, tùy khổ vải, người thợ đếm chính xác số lượng sợi.

Người Mông vẫn dệt vải thủ công bằng khung cửi. Công đoạn dệt vải thường do các nghệ nhân lớn tuổi có nhiều kinh nghiệm đảm nhận để có thể xử lý các sợi đứt, xấu.

Vải dệt xong được đặt giữa một phiến đá và một trụ gỗ. Người thợ đứng lên trên phiến đá lăn qua lăn lại cho đến khi toàn bộ bề mặt vải được cán phẳng, mềm và mịn mới mang đi ngâm với tro bếp củi một tuần cho trắng rồi phơi khô. Một tấm vải lanh đẹp phải có sợi đều, trắng, mịn. Vải lanh bền, hút ẩm nên khi mặc cho cảm giác thoáng mát.

Du khách quay lại động tác cán vải lanh bằng công cụ đặc biệt do chính người dân tự sáng chế ra.

Bà Geraldine, du khách Pháp, trực tiếp trải nghiệm công đoạn dệt vải bằng khung cửi. Mặc dù khá lúng túng khi sử dụng công cụ nhưng nữ du khách cũng cảm thấy vô cùng hứng thú. "Quy trình dệt vải tại đây gồm rất nhiều bước phức tạp và các sản phẩm cũng thật đẹp", bà nói.

Cô Christine, du khách Canada, theo dõi từng bước trong quy trình dệt vải tại đây, đồng thời trực tiếp trải nghiệm cách cán vải trên phiến đá. Christine nhận thấy đây là một công việc đòi hỏi nhiều công sức. Chị bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với những nghệ nhân đã tạo ra những sản phẩm thủ công độc đáo với rất nhiều bước phức tạp.

Ngoài dệt vải, phụ nữ Mông ở Lùng Tám còn có kỹ thuật vẽ sáp ong và nhuộm chàm. Người thợ vẽ họa tiết truyền thống Mông lên vải trắng bằng sáp ong đun nóng. Khi mang vải đi nhuộm, đường nét sáp ong không thấm màu sẽ làm nổi hoa văn trên vải. Trong khi đó, kỹ thuật nhuộm chàm cho ra những tấm vải nhiều màu sắc. Màu nhuộm được sử dụng cũng hoàn toàn tự nhiên.

 

Bài và ảnh: Xuân Phương




Văn hóa Việt

Vua Dục Đức - vị vua có số phận bi thảm nhất triều Nguyễn

Vua Dục Đức - vị vua có số phận bi thảm nhất triều Nguyễn

Lịch sử triều Nguyễn từng ghi nhận nhiều vị vua có số phận bất hạnh, nhưng có lẽ không ai chịu bi kịch đột ngột, tàn khốc và u uất như vua Dục Đức.
Ca dao và Tục ngữ Việt Nam - Sự giao thoa giữa biểu trưng nghệ thuật và hồn dân tộc

Ca dao và Tục ngữ Việt Nam - Sự giao thoa giữa biểu trưng nghệ thuật và hồn dân tộc

Trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam, ca dao và tục ngữ là những viên ngọc quý, lấp lánh trí tuệ và tình cảm của cha ông bao đời. Bằng những câu nói ngắn gọn, hình ảnh giàu chất thơ, chúng không chỉ truyền tải kinh nghiệm sống mà còn nuôi dưỡng tâm hồn và bản sắc dân tộc. Và khi những giá trị ấy được thể hiện qua hình thức thị giác như một tấm poster sáng tạo, chúng lại mang một sức sống mới mẻ, gần gũi với thế hệ trẻ. Poster “Ca dao & Tục ngữ Việt Nam” của Vy chính là một minh chứng đẹp cho sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại.
Rồng khổng lồ - linh vật Giáp Thìn của công viên Huế

Rồng khổng lồ - linh vật Giáp Thìn của công viên Huế

Nằm ở xã Thủy Bằng, TP Huế, công viên vui chơi giải trí hồ Thủy Tiên do Công ty Du lịch cố đô Huế xây dựng từ năm 2001 với kinh phí 70 tỷ đồng. Công viên rộng 49 hecta, có nhiều hạng mục như: Nhà thủy cung, sân khấu nhạc nước, khu trò chơi nước, đường dạo quanh hồ. Nhà thủy cung hình rồng cao 20 m, dài 50 m uốn lượn giữa mặt hồ là nổi bật nhất, từng lên báo Huffington Post của Mỹ.

Văn hóa thế giới

Giải mã phong thủy bí ẩn phía sau sự diệt vong nhà Thanh

Giải mã phong thủy bí ẩn phía sau sự diệt vong nhà Thanh

Từ hướng lăng mộ đến thế đất Tử Cấm Thành – liệu long mạch bị trục trặc có khiến đế chế kéo dài 268 năm kết thúc trong hỗn loạn và máu?
Pharaoh Ai Cập có 100 con, ngai vàng về tay ai cuối cùng?

Pharaoh Ai Cập có 100 con, ngai vàng về tay ai cuối cùng?

Pharaoh nổi tiếng Ai Cập Ramesses II băng hà khi khoảng 90 tuổi. Ông có khoảng 100 người con nên cuộc chiến tranh giành ngai vàng sau đó gây nhiều bất ngờ.
Quá trình tịnh thân đau đớn của thái giám Trung Hoa

Quá trình tịnh thân đau đớn của thái giám Trung Hoa

Để trở thành những người đàn ông hầu hạ vua chúa và phi tần trong cung, thái giám phải trải qua quá trình tịnh thân, tức cắt bỏ bộ phận sinh dục, vô cùng đau đớn.

Di sản văn hóa

Mở mộ cổ 1.900 tuổi, lộ cổ vật đầu sư tử kỳ dị

Mở mộ cổ 1.900 tuổi, lộ cổ vật đầu sư tử kỳ dị

Mộ cổ vừa được khai quật ở Israel hé lộ hiện vật bằng đồng có hình sư tử đầy bí ẩn, gây tranh cãi về nguồn gốc và công dụng thực sự.
Nấm ký sinh trong hổ phách 99 triệu năm tuổi

Nấm ký sinh trong hổ phách 99 triệu năm tuổi

Nấm gây bệnh cho côn trùng thời giữa Kỷ Phấn trắng làm sáng tỏ quá trình tiến hóa ban đầu của mối quan hệ côn trùng-nấm.
Phát hiện nòng nọc cổ nhất hành tinh, giới khoa học sốc nặng

Phát hiện nòng nọc cổ nhất hành tinh, giới khoa học sốc nặng

Sinh vật nhỏ bé nhưng mang giá trị lịch sử lớn, loài nòng nọc này có thể là mắt xích giúp giải mã cách sinh tồn của lưỡng cư qua hàng triệu năm.

bạn có thể quan tâm đến

bài viết mới nhất

Bộ ảnh: Nữ cầu thủ quyến rũ nhất Thế giới trước thềm Euro 2025

Bộ ảnh: Nữ cầu thủ quyến rũ nhất Thế giới trước thềm Euro 2025

Nữ cầu thủ Alisha Lehmann khiến người hâm mộ trầm trồ khi khoe hình ảnh mới trước thềm giải vô địch bóng đá nữ châu Âu Euro 2025.
Quán cà phê miền Tây gây sốt với bảng thông báo siêu lầy

Quán cà phê miền Tây gây sốt với bảng thông báo siêu lầy

Những dòng chữ hài hước trên bảng thông báo trước quán cà phê ở Bạc Liêu khiến dân mạng bật cười và rủ nhau đến check-in không ngớt.
Thác Khuổi Nhi đẹp mê hồn, xuất hiện trong phim Thám tử Kiên

Thác Khuổi Nhi đẹp mê hồn, xuất hiện trong phim Thám tử Kiên

Thác Khuổi Nhi hoang sơ giữa rừng Thượng Lâm không chỉ níu chân du khách bởi vẻ đẹp mát lạnh mà còn xuất hiện ấn tượng trong phim chiếu rạp Thám tử Kiên.
Cận cảnh tòa nhà hàm cá mập đang được phá dỡ

Cận cảnh tòa nhà hàm cá mập đang được phá dỡ

Công tác phá dỡ Hàm cá mập bên hồ Gươm đang được triển khai tích cực. Theo kế hoạch, tháng 8 tới sẽ hoàn tất phá dỡ phần nổi.
Ô tô 7 chỗ lật ngửa, biến dạng sau va chạm với xe khách

Ô tô 7 chỗ lật ngửa, biến dạng sau va chạm với xe khách

Sau cú va chạm, xe khách giường nằm mang BKS 29H-083.XX bị đâm lên dải phân cách giữa đường cao tốc, còn ô tô loại 7 chỗ lật ngửa, biến dạng.
Người dân đội nắng xem bộ đội hợp luyện diễu binh, diễu hành chuẩn bị lễ 2/9

Người dân đội nắng xem bộ đội hợp luyện diễu binh, diễu hành chuẩn bị lễ 2/9

Hàng nghìn người dân đến xem buổi hợp luyện của các khối quân đội chuẩn bị cho lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9.