Năm 2017, máy bay chở khách cỡ lớn C919 do Trung Quốc độc lập phát triển đã hoàn thành xuất sắc hành trình bay thử nghiệm trên bầu trời của mình, đánh dấu ngành hàng không dân dụng Trung Quốc đã mở ra một chương mới. Đến cuối năm 2022, chiếc máy bay nội địa cỡ lớn của Trung Quốc này đã chính thức được China Eastern Airlines đưa vào khai thác thương mại.

Với việc thương mại hóa C919, COMAC (Tập đoàn Máy bay Thương mại Trung Quốc) đã nhận được nhiều đơn đặt hàng của các hãng hàng không khác nhau. Cho đến nay, lượng đặt hàng của C919 đã vượt quá 1.500 chiếc. Con số này không chỉ thể hiện sự phát triển mạnh mẽ của ngành hàng không dân dụng Trung Quốc mà còn thể hiện sức mạnh sản xuất của Trung Quốc.

Trung Quốc hiện chỉ có một số ít cơ sở tháo dỡ máy bay. (Ảnh minh họa).

Ngành công nghiệp hàng không Trung Quốc phát triển bùng nổ trong những thập kỷ qua, dẫn đến nhu cầu ngày càng tăng về dịch vụ tháo dỡ máy bay. Tuy nhiên, sự phát triển này không đi kèm với sự đầu tư tương ứng vào cơ sở hạ tầng và nhân lực chuyên môn cho lĩnh vực này. Trung Quốc hiện chỉ có một số ít cơ sở tháo dỡ máy bay, chủ yếu tập trung vào các loại máy bay nội địa. Các cơ sở này còn thiếu hụt trang thiết bị hiện đại và đội ngũ nhân viên có tay nghề cao, dẫn đến việc tháo dỡ máy bay không hiệu quả và tốn kém.

Tuy nhiên, trong khi ngành hàng không dân dụng Trung Quốc đang có những bước phát triển nhanh chóng thì một hiện tượng không thể bỏ qua đã dần xuất hiện - tình trạng máy bay "hết hạn sử dụng". Theo thống kê, từ năm 2020 đến 2040, Trung Quốc dự kiến sẽ có tới 4.000 máy bay kết thúc sự nghiệp bay thương mại.

Tại sao lại có quy mô ngừng hoạt động lớn như vậy? Có hai nguyên nhân chính:

• Thứ nhất, mặc dù máy bay được thiết kế có tuổi thọ từ 25 đến 30 năm nhưng chi phí bảo trì sẽ tăng mạnh theo thời gian.
• Thứ hai, để đảm bảo an toàn bay, các hãng hàng không dân dụng Trung Quốc thường cho máy bay thương mại ngừng hoạt động sau 14 năm sử dụng.

Điều thú vị là những chiếc máy bay chở khách đã nghỉ hưu này không được tháo dỡ ở Trung Quốc mà được đưa qua đại dương để đến Căn cứ Không quân Davis–Monthan ở Hoa Kỳ. Căn cứ khổng lồ này có diện tích 2.600 mẫu Anh không chỉ là nơi chứa máy bay hàng không dân dụng mà còn có nhiều máy bay chiến đấu như F16, F15, v.v. nên nó còn có một cái tên khác là "Nghĩa trang Máy bay".

Tháo dỡ máy bay tại Trung Quốc có thể tiềm ẩn nguy cơ vi phạm các quy định về môi trường. (Ảnh minh họa).

Việc tháo dỡ máy bay tiềm ẩn nhiều nguy cơ ô nhiễm môi trường, bao gồm rò rỉ nhiên liệu, hóa chất độc hại và tiếng ồn. Do đó, các quốc gia đều có những quy định nghiêm ngặt về hoạt động tháo dỡ máy bay để đảm bảo bảo vệ môi trường. Trung Quốc cũng có những quy định tương tự, tuy nhiên việc thực thi các quy định này còn nhiều hạn chế. Do vậy, việc tháo dỡ máy bay tại Trung Quốc có thể tiềm ẩn nguy cơ vi phạm các quy định về môi trường, dẫn đến việc các công ty tháo dỡ phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt.

Tại sao Trung Quốc lại chọn những máy bay đã "hết hạn sử dụng" sang Mỹ để tháo dỡ? Có nhiều cân nhắc đằng sau điều này. Đầu tiên là yếu tố khí hậu. Điều kiện khí hậu khô ráo tại Căn cứ Không quân Davis–Monthan có thể làm chậm quá trình ăn mòn và lão hóa của máy bay một cách hiệu quả. Ngoài ra, giao thông xung quanh căn cứ này vô cùng thuận tiện, kết nối với nhiều tuyến đường cao tốc liên bang, giúp các phương tiện vận tải lớn ra vào dễ dàng.

Một số người có thể cho rằng Trung Quốc có lãnh thổ rộng lớn và tài nguyên dồi dào, tại sao không tìm một địa điểm thích hợp trong nước để thiết lập một căn cứ tháo dỡ tương tự? Trên thực tế, điều này liên quan đến những cân nhắc phức tạp hơn. Ngoài điều kiện địa lý, khí hậu, thì chi phí vận chuyển, đội ngũ chuyên nghiệp và trình độ chuyên môn đều là những yếu tố không thể thiếu.

Tháo dỡ máy bay tại Mỹ có thể tiết kiệm chi phí và thời gian cho các hãng hàng không Trung Quốc. (Ảnh minh họa).

Hoa Kỳ có một ngành công nghiệp tháo dỡ máy bay lâu đời và phát triển với cơ sở hạ tầng hiện đại, đội ngũ nhân viên có tay nghề cao và quy trình tháo dỡ an toàn và hiệu quả. Do đó, việc tháo dỡ máy bay tại Mỹ có thể tiết kiệm chi phí và thời gian cho các hãng hàng không Trung Quốc.

Khi thành lập cơ sở tháo dỡ máy bay ở Trung Quốc, điều đầu tiên phải đối mặt là chi phí vận chuyển cao. Các khu vực ven biển phía Đông Nam của Trung Quốc có nền kinh tế phát triển, trong khi đó, các khu vực sa mạc phía Tây có khí hậu phù hợp nhưng chi phí vận chuyển các bộ phận tháo dỡ sẽ rất cao. Quan trọng hơn, việc tháo dỡ máy bay không phải là công việc tháo dỡ đơn giản mà cần có đội ngũ thẩm định giá và đội tháo dỡ chuyên nghiệp. Những nhóm này cần phải có nhiều kinh nghiệm và kỹ năng tuyệt vời để đảm bảo rằng mọi thành phần đều có thể được tận dụng tối đa tiềm năng của nó.

Trách nhiệm của nhóm định giá là nắm bắt chính xác biến động giá thị trường toàn cầu theo thời gian thực và định giá chính xác máy bay cũng như các bộ phận của chúng. Điều này không chỉ đòi hỏi kiến thức chuyên môn sâu rộng mà còn phải quan sát thị trường lâu dài và tích lũy kinh nghiệm. Đội tháo dỡ cần phải tháo rời cẩn thận các bộ phận được chỉ định theo nhu cầu của người mua để đảm bảo chúng còn nguyên vẹn. Bất kỳ sơ suất nào trong quá trình này có thể dẫn đến tổn thất tốn kém.

Việc tháo dỡ máy bay cần có đội ngũ thẩm định giá và đội tháo dỡ chuyên nghiệp. (Ảnh minh họa).

Trung Quốc đang nỗ lực phát triển công nghệ tháo dỡ máy bay nội địa, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế so với các nước tiên tiến như Mỹ. Một số công nghệ tháo dỡ tiên tiến nhất, chẳng hạn như công nghệ tái chế vật liệu composite, vẫn chưa được áp dụng rộng rãi tại Trung Quốc. Do đó, việc tháo dỡ máy bay tại Mỹ có thể giúp các hãng hàng không Trung Quốc tiếp cận với các công nghệ tháo dỡ tiên tiến nhất và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Ngoài đội ngũ chuyên môn, việc cấp phép cũng là một phần quan trọng trong công tác tháo dỡ. Chỉ đội tháo rời chuyên nghiệp có "Giấy phép bảo trì 145" mới có thể đáp ứng các chứng chỉ có giá trị pháp lý để đảm bảo rằng các bộ phận tháo rời có nguồn gốc xuất xứ và chất lượng đáng tin cậy.

Trung Quốc đang nỗ lực phát triển công nghệ tháo dỡ máy bay nội địa. (Ảnh minh họa).

Điều đáng nói, "Nghĩa trang Máy bay" không chỉ được dùng để tháo dỡ và bán phụ tùng. Nó còn mang sứ mệnh chuẩn bị chiến tranh. Tại đây, một số lượng lớn máy bay thế hệ thứ ba và thế hệ thứ tư được cất giữ và có thể nhanh chóng đưa vào chiến đấu sau khi bảo trì đơn giản. Tầm quan trọng của lực lượng dự bị chiến lược này là hiển nhiên. Nó thể hiện nền tảng sâu sắc của một quốc gia về sức mạnh không quân và khả năng phản ứng nhanh chóng.

Tóm lại, có nhiều yếu tố phức tạp đằng sau hiện tượng máy bay chở khách đã nghỉ hưu của Trung Quốc được đưa sang Mỹ để tháo dỡ. Tất cả mọi thứ từ điều kiện khí hậu, cách bố trí giao thông cho đến đội ngũ chuyên nghiệp và trình độ đều là những cân nhắc không thể thiếu.