Măng Đen là một thị trấn nhỏ, rộng 148,07 km2 trên cao nguyên, thuộc huyện Kon Plong, cách thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum khoảng 60km.
Nhắc đến Măng Đen, người ta nghĩ ngay đến điểm đến mộng mơ với những hàng thông cao vút, xào xạc trong gió, lãng đãng những tảng mây trôi trong sương sớm và chiều tà. Sự bình yên, trong lành mang vẻ đẹp hoang dại mà không phải nơi nào cũng có. Ngoài cảnh sắc thiên nhiên tạo ấn tượng nơi đây thì ẩm thực cũng là một trong những điểm nhấn hấp dẫn du khách khi đến với Măng Đen, đặc biệt là những món ẩm thực mang đậm chất Tây Nguyên, không chỉ tươi ngon, ngọt mà còn là nét văn hóa, ẩm thực của đồng bào nơi đây.
Dưới đây là những món ăn đặc sản ở Măng Đen mà du khách có dịp ghé thăm không nên bỏ lỡ.
Gà nướng, cơm lam – ngon cực đỉnh là món ăn đặc sản ở Măng Đen
Gà nướng Măng Đen, món ăn đặc sản bình dân nhưng tạo ấn tượng cho rất nhiều du khách. (Ảnh: Dulichmangden)
Gà nướng là món ăn của rất nhiều vùng miền khác nhau. Tuy nhiên, món gà nướng Kon Plong, Măng Đen rất đặc biệt vừa thơm, thịt ngọt, ngon mà không bị dai.
Nguyên liệu chính của món ăn này được lựa chọn từ các chú gà ngon thả đồi hoặc nuôi tại các hộ gia đình người địa phương trong các làng. Ngoài những nguyên liệu gia vị cơ bản, phụ liệu để tăng thêm phần hấp dẫn, thơm ngon cho món ăn này phải kể đến lá tiêu rừng (hay lá mắc mật) ướp trong bụng con gà.
Đầu bếp sẽ dùng cây xuyên con gà từ bụng lên đến đầu gà có thể lấy lạt (kẽm) buộc kỹ không cho thân gà bị xoay. Đặt gà gác lên hai đầu cây kê sẵn, than củi đốt cháy ửng hồng, vừa phải không làm cho gà bị cháy đen. Khi đặt gà lên nướng phải xoay đều và liên tục, lấy dầu ăn đã phi sả và tiêu rừng xoa lên thân gà để làm cho phần da vàng và không bị cháy sém, thêm độ bóng vàng của lớp da. Khi thấy thân gà có độ bóng vàng, tóp lại là gà đã chín.
Lấy gà ra xé hoặc chặt từng miếng tuỳ theo ý thích của khách, rồi bày ra dĩa với rau thơm, dưa leo, thêm một chén muối hột dã với ớt xanh, tiêu rừng, du khách khi thưởng thức món gà này chắc chắn sẽ nhớ mãi hương vị ngọt thịt, thơm ngon của gà Kon Plong.
Cơm lam món ăn luôn là đặc sản của Tây Nguyên trong đó có Măng Đen
Cơm lam Măng Đen, vừa thơm, vừa dẻo và vị ngọt tự nhiên của những hạt nếp núi rừng Tây Nguyên. (Ảnh: Mia)
Cơm lam, món ăn khá phổ biến của hầu hết đồng bào dân tộc Tây Nguyên nhưng mỗi địa phương đều mang một sắc thái, hương vị khác nhau. Đến với vùng Kon Plong, du khách có thể cảm nhận mùi nếp thơm hòa quyện với hương rừng trong từng thanh cơm lam. Nó chắc mà lại dẻo, bùi, không cứng, ăn không biết ngán.
Nguyên liệu chính của món ăn này được làm từ gạo nếp rẫy ngâm với nước sạch khoảng 60-90 phút sau đó vớt gạo bỏ vào ống, ước lượng gạo trong ống vừa đủ. Dùng lá chuối, lá dong cuốn thành nút, nút vào miệng ống nứa, đặt ống đứng vào một điểm nào đó không cho ống bị đổ khoảng 4 – 5 phút rồi bắt đầu nướng. Đặt ống vào nướng từ dưới lên trên, nếu nướng từ trên xuống dưới cơm dễ bị cháy và phụt ra khỏi ống. Đồng thời xoay liên tục, không cho ống bị cháy và chỉ rám phần ngoài vỏ, dùng ngón tay ấn mạnh, nếu thấy có độ mềm là cơm lam đã chín, rồi gác lên nơi sạch sẽ cho cơm nguội.
Thịt heo nướng, quay thơm ngọt lịm ở Măng Đen
Thịt heo hay còn gọi là thịt lợn nướng, quay ở Măng Đen, một trong những món ăn đặc sản nơi đây. (Ảnh: Dulichmangden)
Heo làng quay nguyên con là món ăn đặc sản của người dân Tây Nguyên, nguyên liệu chính là heo nuôi trong các làng hoặc heo thả vườn. Heo sau khi được làm sạch, sẽ được quét lên lớp gia vị như: hành phi, tỏi, sả thái nhỏ và bột ngọt, bột nêm bỏ hòa với chút dầu ăn rồi quét lên heo trước khi đưa lên nướng.
Thịt heo được nướng hoặc quay có màu vàng ruộm trông thật bắt mắt, bên trong là miếng thịt đỏ hồng, mềm, cắn miếng thịt heo, du khách sẽ cảm nhận vị thơm từ thịt heo sạch, ngọt lịm môi tự nhiên. Ăn kèm với thịt heo quay và nướng là gia vị, nước mắm ngon dã với ớt để chấm. Ngoài ra còn ăn với rau sống, báng tráng nhúng nước quấn hoặc ăn với các món bánh ướt, bánh hỏi là món đặc sản.
Lẩu gà hầm sâm Món ăn đặc sản ở Măng Đen
Lẩu gà hầm sâm. (Ảnh: Dulichmangden)
Lẩu gà hầm sâm với nguyên liệu chính là những chú gà đồi hay gà được bà con nuôi trong các bản làng. Gà được hầm với những củ sâm dây, một số vị thuốc bắc như táo đỏ, kỷ tử trong nồi đất và sẽ cho ra nồi nước dùng thôm ngon, đậm vị, gà thì mềm nhưng vẫn giữ đặc trưng là dai dai của gà đồi, du khách sẽ ăn cùng lá sâm dây, bún. Măng Đen thời tiết se se lạnh, ăn chén gà hầm sâm thì tuyệt vời.
Món ăn đặc sản ở Măng Đen kế tiếp là Cá niêng nướng
Cá Niêng nướng. (Ảnh: Dulichmangden)
Cá Niêng ở Kon Plong có nhiều ở các xã như: Đăk Ring, Đăk Nên, Ngok Tem.... Là loại cá tự nhiên sống trong các dòng suối trong. Loài cá này ăn rong, rêu nên thịt cá rất ngon, ngọt. Khi làm cá Niêng người ta sẽ giữ lại phần ruột vì giá trị của cá Niêng nằm ở phần này. Cá Niêng được nướng trên than hồng, ăn kèm với muối ớt và các loại rau thơm sẽ giúp du khách trải nghiệm được trọn vẹn nhất của món ăn này.
Gỏi măng nứa khô là một trong những món đặc sản khi du lịch đến Măng Đen phải nên mua làm quà biếu
Gỏi măng nứa khô. (Ảnh: Dulichmangden)
Trong những khu rừng vây quanh Kon Plong có rất nhiều cây nứa, tuy cùng họ với tre và lồ ô nhưng cây nứa nhỏ và ngắn hơn nhiều, còn chất lượng măng nứa thì không cần bàn cãi nhiều vì đã nổi tiếng thơm ngon rồi. Thiên nhiên phú cho Kon Plong những điều kiện hết sức thuận lợi để cây măng nơi đây có vị ngon đặc biệt, hiếm nơi nào có được: vừa giòn vừa ngọt lại có vị thanh thanh, ăn hoài không ngán
Khi núi rừng Măng Đen đón những cơn mưa đầu mùa là lúc những mầm măng nhú lên, màu xanh ngắt: măng tre, măng trúc, măng lồ ô, măng sặt,…mỗi loại có hương vị rất riêng nhưng được ưa chuộng bậc nhất phải là măng nứa. Khi lột hết lớp bao cứng bên ngoài cây măng nứa sẽ lộ ra phần thân non bên trong màu trắng xanh, nhìn xinh xắn. Mùa măng nứa mọc nhiều quá, ăn không hết bà con lại đem phơi dưới nắng hoặc sấy trên bếp cho khô, để dành ăn dần.
Đối với măng nứa tươi cách chế biến đơn giản nhất là măng nứa luộc, vừa giữ được vị ngọt tự nhiên với màu vàng nhạt và mùi thơm dễ chịu.
Còn với măng nứa khô, gỏi măng sẽ là món ăn dễ làm, nhưng lại rất hấp dẫn. Trước đây, măng nứa là món ăn dân dã, góp phần giúp đồng bào dân tộc địa phương có cái ăn trong mùa mưa, nay măng nứa đã trở thành món quà quý của núi rừng, tăng thêm sự phong phú cho sản vật rừng Kon Plông. "Tiếng lành đồn xa" vị ngon hiếm có của măng nứa Kon Plong đã khiến nhiều du khách biết đến và ngày càng ưa chuộng.
Bánh canh cá lóc cũng là món nhiều người hay ăn khi đến Măng Đen
Bánh canh cá lóc. (Ảnh: Latour)
Đến Măng Đen, du khách không thể bỏ qua món bánh canh cá lóc. Không giống như các món bánh canh ở các vùng miền khác, món ăn này là sự kết hợp giữa cá lóc đã được hấp khô, các loại rau đắng, sợi bánh canh và các gia vị tự nhiên của địa phương. Cá lóc được làm sạch và xử lý trước khi được hấp để lấy phần thịt phi lê, còn phần rau đắng được ngâm muối và làm sạch cùng với ớt, rau răm, hành lá và các nguyên liệu khác.
Điều đặc biệt của bánh canh cá lóc ở Măng Đen so với các nơi khác là sau khi hoàn thành, món ăn sẽ được cho vào một bát niêu bằng đất. Loại niêu này giữ cho món ăn nóng lâu hơn. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được độ mềm mại của bánh canh, độ dai, thơm của cá lóc và các gia vị đi kèm.
Cá lóc giàu dinh dưỡng giúp hồi phục sức khỏe cho người mới khỏi bệnh, tăng lợi sữa cho bà bầu, cũng như có tác dụng trị mụn nhọt và dị ứng. Rau đắng giúp giải độc, lợi mật, trong khi các rau gia vị như hành và rau răm có tác dụng kích thích tiêu hóa và chống viêm hạ khí.
Lẩu cá tầm chỉ có thể ăn ngon nhất ở Măng Đen
Cá tầm ở Măng Đen đã được biết đến và trở thành thương hiệu tại đây. (Ảnh: Dulichmangden)
Cá tầm đã trở thành thương hiệu của Măng Đen trong nhiều năm nay. Đây là món ăn đặc sản thu hút được sở thích của nhiều người vì thịt cá nhiều, ít xương dăm, hàm lượng chất đạm, axit béo không cao. Tùy theo sở thích và yêu cầu của khách để chế biến món cá tầm nướng hay lẩu cá tầm.
Lẩu cá tầm, món ăn được nhiều du khách yêu thích và lựa chọn. (Ảnh: Dulichmangden)
Cá tầm nướng, nguyên liệu chính gồm phi lê cá tầm cắt dọc theo chiều dài của con cá (cá được cắt vừa với kích thước của mỗi vĩ nướng), phụ liệu đi kèm gồm tiêu rừng, sả băm nhuyễn và gia vị ướp vào cá, sau đó cho cá lên vỉ nướng. Đặt vỉ lên lò than cháy ửng hồng, quan sát và trở vỉ cá đều tay, tránh để cá cháy đen. Lúc này đây, mùi thơm của sả kèm với vị béo của cá bên cạnh mùi nồng nàn của tiêu rừng khuyến khích vị giác chủa chúng ta muốn thưởng thức ngay món cá tầm nướng này tại khu vực chế biến.
Lẩu cá tầm cũng rất đặc biệt và là món ăn đặc sản, hấp dẫn du khách. Theo các nhà hàng, cá tầm sau khi làm sạch sẽ được cắt thành các miếng hình chữ nhật, sau đó băm nhuyễn tỏi và phi với dầu ăn cho thơm, dậy mùi, tiếp đến cắt cà chua bỏ vào chao qua chao lại rồi chế nước dùng vừa đủ cho số lượng khách ăn. Khi nước dùng sôi lên, cho măng chua cắt sợi vào nêm nếm và đưa ra bàn phục vụ khách. Cá tầm được sắp thành hình tròn xung quanh đĩa trang trí với các loại rau thơm và ớt trái. Trong quá trình ăn, quý khách sẽ tự mình cho cá vào nồi lẩu đợi sôi lên và thưởng thức. Món ăn này thường được ăn kèm với bún tươi.
Gỏi hoa chuối là món cuối cùng khi đến Măng Đen bạn nên thử
Gỏi hoa chuối. (Ảnh: Dulichmangden)
Đây là món ăn đặc sản riêng có của huyện Kon Plong. Khác với loại hoa chuối bình thường, khi thưởng thức món ăn, du khách sẽ cảm nhận được sự hòa quyện của vị chua chua, chát chát, cay cay, ngọt ngọt mang chất tự nhiên dân dã vốn có của hoa chuối rừng.
Nguyên liệu chính được làm từ hoa chuối rừng lấy từ các cây chuối mọc trong các nương rẫy của người dân địa phương bản địa tại huyện, một loại nguyên liệu rất dân dã. Cách chế biến đơn giản nhất của món này là: hoa chuối được thái mỏng, ngâm với muối và chanh để rửa hết mủ hoa chuối và tránh cho hoa chuối bị đen màu, sau đó vắt khô nước trong hoa chuối ngâm và cho các loại gia vị, rau thơm đủ loại, đậu phộng rang, bò khô (hoặc bò tươi tùy khẩu vị du khách). Trộn đều tất cả các gia vị đó và cho vào đĩa, trang trí cùng với ngò và ớt.
