Nằm lọt thỏm giữa đầm Nha Phu, làng Hà Liên như một ốc đảo độc đáo, thơ mộng thuộc phường Ninh Hà, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa.

Làng Hà Liên rộng khoảng 2ha, cách trung tâm thị xã Ninh Hòa khoảng 6 km. Làng nằm cách Nha Trang khoảng 30km ở cửa sông giáp với biển và núi Hòn Hèo. Theo người địa phương, làng được hình thành cách đây trên 370 năm, từ thời nhà Nguyễn. Từ trên cao, làng như một ốc đảo nằm nổi bật giữa các ao nuôi trồng thủy sản ở đầm Nha Phu. Vị trí đặc biệt của làng tạo nên bức tranh thơ mộng, thu hút nhiều người từ các nơi đến tham quan.

Làng Hà Liên, nay là tổ dân phố Hà Liên, thuộc phường Ninh Hà, thị xã Ninh Hòa, cách thành phố Nha Trang khoảng 30 km về hướng Bắc. Làng là nơi duy nhất tại thị xã Ninh Hòa nằm giữa đầm Nha Phu, xung quanh được bao bọc bởi những hồ nuôi thủy sản của người dân địa phương. Nằm trên dải đất rộng khoảng 2 ha, làng có 330 hộ dân và khoảng 1.200 nhân khẩu.

Để vào ngôi làng này, mọi người buộc phải di chuyển trên con đường bê tông dài khoảng 1km. Làng Hà Liên nổi bật với những ngôi nhà san sát, mái ngói đỏ tươi. Khi bước vào làng, du khách sẽ gặp một khoảng sân lớn là nơi người dân sinh hoạt chung. Hầu hết nhà trong làng Hà Liên đều là nhà cấp 4 nằm san sát nhau, rất ít nhà cao tầng. Làng có 330 hộ dân với hơn 1.200 nhân khẩu. Người dân sinh sống chủ yếu bằng nghề nuôi trồng, đánh bắt thủy hải sản trong đầm Nha Phu.

Ông Nguyễn Minh Nhật, Chủ tịch UBND phường Ninh Hà, cho biết đây là ngôi làng độc đáo về vị trí, sở hữu nhiều thắng cảnh đẹp, hệ sinh thái biển đa dạng. "Địa phương đang có kế đẩy mạnh phát triển du lịch ở khu vực đầm Nha Phu, trong đó có làng Hà Liên trong tương lai", ông Nhật nói. 

Theo tài liệu, làng Hà Liên xưa, nay là tổ dân phố Hà Liên, hình thành từ năm 1653 thời nhà Nguyễn, là một trong bảy làng hình thành nên phường Ninh Hà ngày nay. Nhà cộng đồng của tổ dân phố Hà Liên là nơi sinh hoạt văn hóa của người dân địa phương. Phía trước là những quầy hàng, khu chợ, quán ăn nhỏ. Đây là nơi tấp nập nhất tại làng, tập trung đông người ăn uống và buôn bán.

Đất đai ở đây chủ yếu là bùn ngập mặn, đất phèn, xen lẫn bãi cát bồi. Đó là nơi sinh trưởng của những cánh rừng ngập mặn có loài cây sú vẹt. Cũng là nơi nuôi trồng hải sản như tôm, cua, cá nước lợ xuất khẩu… Hàng ngày, người dân địa phương đi ghe ra thăm đìa cua, sá sùng… hay khai thác các loại hải sản. Ở phía rìa ngôi làng thường là khu vực đậu ghe, xuồng nhỏ nằm sát hàng cây đước. Hàng cây có tác dụng bảo vệ vùng bờ khỏi bị xâm thực mặn và chắn gió bão.

Rộng gần 1.500ha, đầm Nha Phu là nơi nối liền vịnh Nha Trang và vịnh Vân Phong. Đầm là 1 trong 2 đầm lớn của tỉnh Khánh Hòa hội tụ các đặc điểm của một vùng sinh thái độc đáo. Hệ sinh thái đa dạng với núi rừng, sông suối và biển đảo. Nơi đây từ lâu đã nổi danh là vùng cá tôm trù phú. Tôm, cua ở đầm có vị ngon ngọt rất riêng so với các vùng khác nên được nhiều nhà hàng hải sản đặt hàng quanh năm.

Nếu như trước đây, người dân di chuyển chủ yếu bằng ghe, thuyền, thì hiện nay, các con đường trong làng đã hình thành, đặc biệt là tuyến đường kết nối trung tâm phường Ninh Hà với tổ dân phố Hà Liên được nâng cấp mở rộng, thuận lợi cho người dân đi lại.  Hà Liên là điểm đến phù hợp cho các tín đồ yêu thích xê dịch, khám phá những vùng đất mới, ít người biết đến. Ngôi làng này cách thị xã Ninh Hòa chưa đầy 6km, du khách có thể ghé thăm bằng xe máy hoặc xe ô tô.

Ở phía rìa ngôi làng thường là khu vực đậu ghe, xuồng nhỏ của người dân, nằm sát hàng cây đước - có tác dụng bảo vệ vùng bờ khỏi bị xâm thực mặn và chắn gió bão. Hầu hết người dân tại làng sống bằng nghề nuôi trồng và đánh bắt thủy hải sản. Ông Nguyễn Hoàng Sơn, 63 tuổi, cho biết đã sống bằng nghề sông nước hơn 40 năm, hải sản ông đánh bắt được sẽ đem bán cho các người dân trong làng và chợ tại trung tâm thị xã. "Tuy công việc thu nhập không cao nhưng cũng tạm ổn qua ngày", ông nói.

Anh Đặng Hiếu, người dân Nha Trang, cảm thấy thú vị khi có một ngôi làng nhỏ nằm giữa một vùng đầm rộng lớn. Vào sáng sớm, ánh nắng mặt trời chiều xuống khu vực đầm "tạo nên vẻ đẹp thơ mộng khó tả"."Tôi thấy ngôi làng 'cô đơn' này có thể sẽ là địa điểm check in thú vị, thu hút du khách trong tương lai", anh Hiếu nói.