Khu đất kỳ bí

Thôn Nam Chỉ Huy cách phía nam huyện thành Phụng Tường, thành phố Bảo Kê, tỉnh Thiểm Tây khoảng 5km có một vùng đất hoang kỳ lạ: năm nào cũng vậy, dù mùa xuân hay hạ, dù lượng nước không thiếu nhưng ruộng ở xung quanh mùa màng rất kém, cây cỏ tiêu điều, người dân địa phương bao đời xem chuyện này là bình thường.

Năm 1976, một ngày nọ, thôn dân họ Triệu đẩy xe cút kít đến vùng đất hoang này đào ít đất về sửa vách nhà... Những xẻng đất xúc sâu phía dưới ở đây khác hẳn với đất xung quanh về màu sắc, hình trạng: đất màu vàng pha đỏ, có lẫn đá vụn và rất cứng.

Khu cổ mộ được khai quật.

Mấy ngày sau, ông Triệu trong lúc vui chuyện có nói đến điều này, rất tình cờ, các chuyên viên khảo cổ Thiểm Tây nghe được - họ đang nỗ lực tìm kiếm những gì có liên quan đến Tần Thủy Hoàng và tổ tiên nhà Tần, nhưng đã nhiều tháng không có kết quả từ sau khi phát hiện "đội binh mã dưới lòng đất".

Một cuộc khảo sát quy mô được thực hiện quanh vùng đất lạ kia, qua 4 tháng, một cảnh tượng kỳ lạ hiện ra trước mắt các chuyên gia khảo cổ: Đó là một công trình ngầm dưới lòng đất, có hình chữ nhật, một đường hầm lớn cắt ngang công trình thành hình chữ "trung", chiếm diện tích bằng 3 sân bóng đá tiêu chuẩn quốc tế.

Công trình chủ thể được chia thành 3 tầng, độ sâu tương đương tòa nhà cao 8 tầng. Theo hình thể có thể xác định đây là một ngôi cổ mộ. Nhưng quy mô hoành tráng như thế là rất hiếm có, người nằm dưới mộ hẳn là một nhân vật lừng lẫy quyền uy lúc tại thế. Đó là ai?

Vô số thi hài bị tuẫn táng

Tại tầng 2 của ngôi mộ, Phó đội trưởng đội khảo cổ Điền Á Kỳ phát hiện một cái đầu lâu, miệng há rất lớn, có lẽ lúc chết rất kinh hoàng. Ngay tối hôm ấy các nhân viên khảo cổ phát hiện 20 bộ hài cốt không còn nguyên vẹn, không quan không quách, đầu một nơi mình một ngả.

Các nhà khảo cổ làm việc.

Theo quan niệm xưa, những người hầu phải chết theo chủ, sống sao thác vậy, xuống âm phủ vẫn tiếp tục hầu hạ chủ nhân như trên dương thế. Nhưng thường những người hầu chết theo chủ thì có quan tài đàng hoàng, còn 20 bộ hài cốt này có thể là nô lệ hay tù nhân, bị giết để tế trước khi phong cửa mộ.

Theo các phát hiện khảo cổ, có thể thấy từ khi triều Tần được thành lập thì hình thức tuẫn táng có thay đổi, như Tần Thủy Hoàng cho lấy đất nung làm tượng binh mã chôn theo chứ không giết người. Như vậy, ngôi mộ cổ này phải xuất hiện trước đó, trong thời Tiên Tần.

Tiếp đó, các nhân viên khảo cổ phát hiện xung quanh tầng 2 còn có 166 bộ hài cốt được táng trong quan tài, đây có lẽ là những người tuẫn táng tự nguyện. Điều gây kinh ngạc là thi hài những người này bị bó gập hai chân sát vào ngực.

Theo sử liệu, vào thời Xuân Thu Chiến Quốc, người Tần thịnh hành phép táng bó gập chân, gọi là khuất chi táng: người vừa mới chết thì dùng dây vải bó chặt chân gập lên ngực rồi mới cho vào quan tài hoặc chum, vò.

Xác người tuẫn táng trong mộ.

Nhưng khuất chi táng cũng thấy xuất hiện trong các nền văn hóa Lĩnh Nam thời sơ kỳ, Mã Gia Đậu vùng thượng du Hoàng Hà hay Cổ Tượng Hùng ở cao nguyên Ali, Tây Tạng cách đây 4.000-5.000 năm. Muốn chứng minh những người trong mộ là người đời Tần thì phải tìm tiêu chí khác: các chuyên gia phát hiện ra rằng tất cả những quan tài gỗ trong ngôi cổ mộ đều xếp theo hướng đông tây.

Nhà khảo cổ Điền Á Kỳ cho biết, phương hướng của mộ táng là tiêu chí rất quan trọng để xác định tộc người và thời điểm. Khắp một dải Quan Trung đến Cam Túc, mấy ngàn ngôi mộ đời Tần được khai quật đều nằm theo hướng đông tây.

Ngay lúc này, một tổ công tác khác đã tìm thấy nhiều chứng tích quan trọng tại Ung Thành- tòa thành có quy mô lớn nhất trong các đô thành thời Xuân Thu chiến quốc, ở phía nam huyện Phụng Tường, Thiểm Tây. Thành chiếm diện tích 11km2, trong xây dựng tẩm cung, khu nghĩa trang... Ngôi mộ c�